مطالعات شناسائی زیر سطحی با استفاده از روش رادار نفوذی زمین و القای مغناطیسی در محدوده پالایشگاه تهران

مطالعات شناسائی زیر سطحی با استفاده از روش رادار نفوذی زمین (GPR) و القای مغناطیسی در محدوده پالایشگاه تهران

اﻣﺮوزه روش ﻫﺎي ژﺋﻮﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﯾﺮ ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ که در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﯾﮑﯽ از روش های با قدرت تفکیک بالا روش رادار نفوذی زمین (Ground Penetrating Radar) می­باشد که عمدتا در آشکار سازی ساختارهای زیرسطحی کاربرد دارد. اساس این روش ارسال امواج الکترومغناطیسی با پهنای مشخص براي بررسي­ هاي زيرسطحي است که  يك پالس الكترومغناطيس به داخل زمين ارسال شده و هنگامي­ كه اين پالس به ناهمگني­ هاي الكتريكي برخورد مي­كند، بخشي از انرژي آن به­ صورت پالس بازتابی به طرف سطح زمين برگشته و توسط آنتن گيرنده دريافت مي­شود. در شرکت ژئوژرف آزما جهت کاوش­ های زیرسطحی با عمق متوسط و برای تعیین موقعیت تأسیسات زیرزمینی شهری از آنتن­ های پوششی ساخت شرکت MALA با فرکانس­ های 50، 100، 250، 500، 800 مگاهرتز و همچنین از آنتن های 2/3 گیگاهرتزی جهت بررسی های سطحی  استفاده می شود.

در پروژه شناسایی شرایط زیر سطحی با استفاده از روش رادار نفوذ زمین در پالایشگاه تهران که هدف، بررسی وجود لوله مدفون و احتمال وجود آلودگی ناشی از نشت لوله ها در محدوده مورد بررسی بوده است، از آنتن های 50 و 250 مگاهرتز جهت بررسی شرایط زیر سطحی استفاده شده است. همچنین جهت تشخیص وجود لوله مدفون و شناسایی مسیر عبور آن، دستگاه چند فرکانسه PL2000  نیز مورد استفاده قرار گرفت. در استفاده از دستگاه های لوله یاب، سه فرکانس به صورت فعال و دو فرکانس بصورت پسیو استفاده می شود. در این روش ها قابلیت آشکارسازی لوله و کابل به صورت اتصال مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد.

شکل1. تصویری از نحوه برداشت داده های رادارنفوذ زمین با آنتن 50 مگاهرتز.

عوامل متعددی چون وجود مصالح ریز دانه، رسانایی بالا در خاک، فعالیت ماشین آلات در محدوده پروژه و…، موجب ایجاد داده­ هایی همراه با نوفه‌های غیر قابل تفکیک، تضعیف سیگنال و عدم دریافت بازتاب موج و ایجاد آنومالی‌های مصنوعی در محل پروژه می­ شوند. در این بررسی با استفاده از تحلیل فرکانسی و جداسازی فرکانس نسبت به عدد موج، آنومالی­ های بسیار سطحی و نوفه های محیطی از داده ­ها حذف، و مقطع قابل تفسیر حاصل گردید. محل آنومالی­ ها در مقطع شکل 2 با نمایه زرد رنگ مشخص شده است. این آنومالی­ ها در داده­ ها به صورت خطوط افقی که نشان دهنده وجود لایه به صورت افقی است ظاهر شده­ اند.

نمونه ­ای از مقاطع زیر سطحی برداشت شده در محل پروژه در شکل 2 ارائه شده است که نشان دهنده وجود لایه ماسه­ ای در پروفیل­ های برداشت شده است. با توجه به مشاهدات میدانی و نتایج بدست آمده در این بررسی، وجود لایه ماسه­ ای در عمق 4 متر به صورت نا­منظم تصویر سازی شده است که این لایه ماسه­ ای در امتداد یک نوار به عرض تقریبی 30 الی 40 متر در محل مورد مطالعه اجرا شده است.

شکل2. نمونه ای از مقطع زیرسطحی برداشت شده در محل پروژه.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ی روش رادار نفوذی زمین کلیک کنید.