روش های مقاومت سنجی الکتریکی
کاوش های الکتریکی با آشکار سازی آثار سطحی حاصل از عبور جریان الکتریکی در داخل زمین سر و کار دارند. با بکار گیری روش های الکتریکی می توان پتانسیل ها، جریان ها و میدان های الکترومغناطیسی که به صورت طبیعی و یا مصنوعی در داخل زمین ایجاد می شوند را اندازه گیری کرد. اين روش ها از متنوع ترين روش هاي ژئوفيزيك اكتشافي محسوب مي شوند. در این روش جریان های الکتریکی مصنوعی توسط دو الکترود به داخل زمین فرستاده می شود و پس از آن اختلاف پتانسیل زمین ناشی از اعمال جریان اندازه گیری می گردد. اندازه گیری پتانسیل در بین دو نقطه مشخص انجام میگیرد. انحراف و تغییر در شکل خطوط پتانسیل مورد انتظار در یک آزمایش الکتریکی میتواند اطلاعاتی از شکل و خواص الکتریکی مصالح زیر سطحی را ارائه دهد.
کاربردهای روش مقاومت سنجی زمین:
- تعیین سطح آب زیر زمینی
- تعیین وضعیت سنگ بستر و لایه بندی زیر سطحی
- تعیین وجود، ضخامت و وضعیت کلی لایه آبخوان
- تعیین مقاومت زمین به منظور ارزیابی میزان خوردگی خاک و جانمایی چاه ارت، بررسی وضعیت گسل، کاوش های معدنی (کانی ها و مواد معدنی که در آنها نسبت به مصالح و مواد باطله تباین مقاومت الکتریکی وجود دارد)، بررسی وجود حفرات و فضا های زیر زمینی (در مواردی که قنات در اعماق بیشتر از 20 متر قرار دارد و روش های معمول مانند رادار نفوذی زمین قابل استفاده نمی باشد).
دستگاه ها و تجهیزات آزمایش های الکتریکی موجود در شرکت ژئو ژرف آزمـــا:
- دستگاه های اندازه گیری مقاومت ویژه الکتریکی زمین (WDS-1 و WDS-3)
- دستگاه اندازه گیری مقاومت ویژه زمین (Megger)
- منبع تغذیه الکتریکی، کابل ها
- قرقره ها و الکترود ها برای اندازه گیری تا AB=2000
مطالعات بررسی وضعیت لایه آبخوان
مطالعات بررسی لایه آبخوان به دلیل اهمیت دستیابی به منابع آب زیرزمینی همواره مورد توجه بوده است. مرسوم ترین روش برای تعیین وضعیت لایه آبخوان روش مقاومت سنجی الکتریکی است. مقاومت ویژه الكتريكي سنگ ها بيشتر به جنس كاني هاي تشكيل دهندة آن ها بستگي دارد، مقاومت ويژة الكتريكي اغلب كاني ها زياد است، مقاومت ويژه الكتريكي با درجة تراكم سنگ افزايش مي‌يابد، و وجود خلل و فرج موجود در سنگها سبب تغيير در مقاومت ويژه الكتريكي آنها مي‌شود. بنابراين مقادير مقاومت ويژة الكتريكي يك لايه به وضعيت زمين‌شناسي منطقه مورد مطالعه بستگي دارد.
کاربردهای روش مقاومت سنجی زمین:
- تعیین سطح آب زیرزمینی
- تعیین وضعیت سنگ بستر و لایه بندی زیر سطحی
- تعیین وجود، ضخامت و وضعیت کلی لایه آبخوان
دستگاه ها و تجهیزات آزمایش های الکتریکی موجود در شرکت ژئو ژرف آزمـــا:
- دستگاه های اندازه گیری مقاومت ویژه الکتریکی زمین (WDS-1 و WDS-3)
- دستگاه اندازه گیری مقاومت ویژه زمین (Megger)
- منبع تغذیه الکتریکی، کابل ها
- قرقره ها و الکترود ها برای اندازه گیری تا AB=2000
مطالعات زمین لغزش:
پدیده زمین لغزش به عنوان یکی از مخاطرات مهم در پروژه های با سازه هاي خطي (نظير جاده ها، بزرگ را ه ها و راه آهن) به علت طويل بودن و عبور از مناطق متفاوت با خصوصيات زمين شناختي متفاوت، بيش از سازه هاي متمركز است. در مناطقي كه زاويه شيب توپوگرافي از زاويه آستانه اصطكاك خاك بيشتر شود، وقوع زمين لغزش محتمل است. عوامل مؤثر در زمين لغزش عبارت اند از ساخت و جنس زمين شناسي، بارش باران، درجه حرارت و تغييرات آن، آب هاي زيرزميني و پوشش گياهي.روش هاي توموگرافي الكتريكي تطابق خوبي با اطلاعات زمين شناسي و چاه پيمايي و نمونه هاي مغزه اي نشان مي دهند. بارندگي هاي محلي هم ميتوانند باعث كاهش اصطكاك سطح لغزش شوند و مواد متخلخل را از آب اشباع كنند.
از نظر الكتريكي، بي هنجاري هاي مقاومت ويژه كم ممكن است به دليل محتوي زياد املاح در سيال منفذي، وجود رس، دانه ريز بودن ذرات و يا تركيبي از اين عوامل باشند. بر اين اساس، قبل از گسيختگي زمين ميتوان مناطق مستعد گسيختگي را با روش هاي توموگرافي مشخص كرد. امروزه از روش هاي ژئوفيزيكي در بررسي اثر زمين لغزش، چه در زمينه سازه هاي متمركز (دراهور، ( 2006 و چه در زمينه سازه هاي خطي (يانگ (2004 استفاده گسترده شده است.
کاربردهای روش توموگرافی الکتریکی در پدیده زمین لغزش:
- بازسازي هندسه توده زمين لغزيده (گسترش جانبي و ضخامت آن)
- تشخيص سطح لغزش (surface sliding) بين توده زمين لغزيده و سنگ بستر زيرين.ترسيم مقطع طولي شمع
- بررسي حركت و تجمع شار آب زيرزميني كه مي تواند محرك زمين لغزش باشد.
دستگاه ها و تجهیزات روش توموگرافی الکتریکی در پدیده زمین لغزش:
- دستگاه های اندازه گیری مقاومت ویژه الکتریکی زمین (WDS-1 و WDS-3)
- دستگاه اندازه گیری مقاومت ویژه زمین (Megger)
- منبع تغذیه الکتریکی، کابل ها
- قرقره ها و الکترود ها برای اندازه گیری تا AB=2000